Praca ma na celu określenie pożądanych rozwiązań modelowych dotyczących planowania budżetowego. Problematyka ta jest rozpatrywana przez pryzmat strategiczny i operacyjny, gdyż wymaga podejścia kompleksowego i zintegrowanego, jak również wymaga uwzględnienia czynnika czasu i zmian zachodzących w otoczeniu jednostki samorządu terytorialnego. Podstawowym problemem, na jaki napotyka obecnie samorząd gminny, jest kwestia szczupłości środków w stosunku do zgłaszanych potrzeb przez społeczność. Całościowe spojrzenie bez ograniczeń czasowych uwalnia brak potrzeby natychmiastowego zagospodarowywania wolnych zasobów publicznych poprzez rozszerzenie horyzontu czasowego procesu planistycznego i brak konieczności ograniczania czasowego realizowanych zadań. Tym samym daje to możliwość limitowania zadań w sposób rzeczowy, czasowy i finansowy oraz większe możliwości aktywnego zarządzania finansami. Rozszerzony horyzont czasowy procesu planowania pozwala dokonywać pomiaru prognozowanej efektywności oraz kosztów związanych z realizacją poszczególnych zadań w sposób pełny, a nie wycinkowy w przypadku stosowania zasady jednoroczności. Takie podejście uwypukla problem odpowiedzialności za podejmowane decyzje i ich skutki w jednostkach samorządu terytorialnego. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania, w pracy przyjęto następującą tezę badawczą - obecny system planowania budżetowego i realizacji budżetu w jednostkach samorządu terytorialnego ogranicza możliwości poprawy efektywności wykorzystania środków publicznych oraz nie sprzyja stabilizacji prowadzonej przez nie gospodarki finansowej.