Powieść "Wspomnienia z domu umarłych" opisuje życie skazańców w syberyjskim więzieniu. Narrator, Aleksander Pietrowicz Gorianczykow, został skazany na deportację i dziesięć lat ciężkich robót za zamordowanie swojej żony. Życie w więzieniu jest dla niego szczególnie ciężkie, gdyż wywodzi się on ze szlachty i cierpi z powodu złośliwości współwięźniów, spośród których niemal wszyscy należą do chłopstwa. Stopniowo Gorianczykow przezwycięża swój wstręt i frustrację, następuje w nim duchowe odrodzenie, którego kulminacją jest zwolnienie z obozu. Kanwa powieści oparta została o fakt, iż sam Dostojewski spędził cztery lata na zesłaniu w syberyjskim więzieniu, za zaangażowanie w tzw. Kole Pietraszewskiego. To doświadczenie pozwoliło mu w bardzo realistyczny sposób opisać warunki życia na katordze i charaktery skazańców. "Gracz" - Dostojewski napisał Gracza, aby spłacić własne długi karciane. Powieść powstała w niewiarygodnie krótkim czasie jednego miesiąca. Autor pisał ją jednocześnie z wydawaną w odcinkach Zbrodnią i karą, książką, która miała przynieść mu sławę i nieśmiertelność. Gracz zawiera wiele wątków autobiograficznych oraz motywów, które będą się przewijać w największych dziełach pisarza. Jest analizą granic ludzkiej osobowości i wyrazem przekonania autora, że najbardziej skryta, ale i prawdziwa część naszej natury dochodzi do głosu jedynie w postaci obsesji i w chwilach emocjonalnych wybuchów. Ogromne napięcie twórcze i niezwykle trudne warunki, w jakich Dostojewski pisał tę książkę, dodatkowo potwierdzały zawarte w niej tezy.