Jacques-Yves Cousteau (ur. 11 czerwca 1910 w Saint André de Cubzac, zm. 25 czerwca 1997 w Paryżu) É francuski oficer marynarki, badacz mórz i podróżnik. Jako syn nieustannie podróżującego prawnika od najmłodszych lat przywykł do częstych zmian miejsca pobytu. Za młodu bynajmniej nie był wzorem grzecznego chłopczyka: usunięto go niegdyś nawet ze szkoły za wybicie pewnego razu 17 okien. Niemniej w 1930 pomyślnie zdał egzaminy do Francuskiej Akademii Marynarki École Navale w Breście, gdzie uzyskał stopień oficera artylerii. Równocześnie kończył szkołę lotniczą, jednakże groźny wypadek, który mu się przydarzył w 1936, przekreślił marzenia o karierze pilota. Cousteau zwrócił się wówczas wyłącznie ku morzu É opisał to w 1953 w swojej bestsellerowej książce Milczący świat (5 mln egzemplarzy w 20 językach). Praca dała mu sposobność prowadzenia podwodnych eksperymentów É w 1936 przetestował model podwodnych okularów, które można uznać za pierwowzór współczesnych masek. W czasie okupacji hitlerowskiej Cousteau działał we francuskim ruchu oporu, za co po wojnie otrzymał Legię Honorową. Również w czasie wojny zrealizował swój pierwszy podwodny film, a także É wespół z inżynierem Emilem Gagnanem É zbudował swój pierwszy akwalung, aparat do nurkowania. Po wojnie opracowywał techniki usuwania min morskich i zajmował się badaniem morskich wraków. W 1950 został prezesem towarzystwa oceanograficznego i zakupił z demobilu stary 400-tonowy poławiacz min "Calypso", który po przeróbkach zaprojektowanych przez Cousteau stał się pływającym laboratorium i studiem telewizyjnym z wyposażeniem do zdjęć podwodnych, jednym z najsłynniejszych statków w dziejach. W latach 1952-1953 Cousteau poprowadził "Calypso" na Morze Czerwone, na pierwszą ze swych wypraw badawczych. Przywiózł z niej swój pierwszy podwodny kolorowy film, zrealizowany na głębokości 45 m. Jednym z najbardziej znanych osiągnięć komandora jest też odkrycie i penetracja starożytnego statku greckiego do przewozu wina, spoczywającego na głębokości 40 m niedaleko Marsylii. Milczący świat, film dokumentalny zrealizowany przez Cousteau, przyniósł mu w 1956 Grand Prix (Złotą Palmę) na Festiwalu Filmowym w Cannes, a rok później Oscara. W sumie odbierał tę nagrodę trzy razy (również za filmy Złota rybka i Świat bez słońca). Jego filmy zdobyły w Stanach Zjednoczonych łącznie 40 nominacji do prestiżowych nagród Emmy. W 1963, wspólnie z Jeanem de Woutersem, opracował podwodny aparat fotograficzny o nazwie Calypso-Phot, na który licencję sprzedał później firmie Nikon. Razem z Jeanem Mollardem zbudował miniaturową łódź podwodną SP-350, za pomocą której mógł się zanurzyć na głębokość 350 m. W 1965 zdołał osiągnąć głębokość 500 m. Cousteau został dyrektorem muzeum oceanograficznego w Monako, po czym utworzył podmorską grupę badawczą w Tulonie i był kierownikiem Conshelf Saturation Dive Program, długoterminowego eksperymentu polegającego na zbudowaniu załogowej kolonii podmorskiej. Był też pierwszym cudzoziemcem, któremu przyznano członkostwo Amerykańskiej Akademii Nauk. Gdy w lipcu 1960 EURATOM zamierzał zrzucić do wody znaczne ilości odpadów radioaktywnych, Cousteau zorganizował publiczną kampanię, która zyskała duże poparcie społeczne. Pociąg wiozący odpady został zatrzymany przez grupę kobiet i dzieci siedzących na torach i zawrócony do punktu wyjścia. Francuski badacz był zdecydowanym przeciwnikiem eksperymentów nuklearnych, czemu dał wyraz w trakcie wizyty prezydenta Charles'a de Gaulle'a w Monako. W 1974 powstało Towarzystwo Cousteau, mające się zajmować ochroną życia w oceanach. Obecnie liczy ono ok. 300 tys. członków. W 1977 Cousteau otrzymał wspólnie z Peterem Scottem ONZ-owską nagrodę za wkład w ochronę środowiska, a kilka lat później amerykański prezydent Jimmy Carter przyznał mu Amerykański Medal Wolności. W 1992 został zaproszony na ONZ-owską konferencję na temat ochrony środowiska i rozwoju, a potem został stałym konsultantem ONZ i Banku Światowego. W 1979 przeżył tragedię. Jego syn i współpracownik, Filip, zginął w katastrofie hydroplanu. Ze swoich dwu małżeństw miał jeszcze dwóch synów, Jeana-Michela i Pierre'a-Yves'a, oraz córkę Dianę. Był człowiekiem bogatym. Mimo iż posiadał liczne apartamenty na całym świecie, najchętniej mieszkał na pokładzie starego "Calypso". Jego aktywność nie słabła do ostatnich dni: budował nawet "Calypso II", jeszcze nowocześniejszy od poprzedniego, pływający statek-laboratorium. W 1990 francuski kompozytor Jean Michel Jarre wydał album Waiting for Cousteau, dedykowany Cousteau za jego osiągnięcia. Rok później Cousteau zaprosił Jarre'a do współpracy w tworzeniu filmu dokumentalnego Palawan The Last Refuge. Jarre skomponował tytułowy utwór oraz wykorzystał swoje utwory z dotychczasowych albumów w ścieżce dźwiękowej filmu.